Scholen in het primair en voortgezet onderwijs krijgen een harde deadline: uiterlijk in 2030 moeten zij voldoen aan vastgestelde normen voor digitale veiligheid. Die afspraak is geen papieren werkelijkheid, maar vloeit rechtstreeks voort uit de recente beleidslijn van OCW, aangevuld met duidelijke verwachtingen richting schoolbesturen over monitoring en verantwoording. Link naar de kamerbrief hierover aan het eind van dit artikel.
De kern: werk nu aan aantoonbare digitale weerbaarheid, zodat onderwijsprocessen en leerlinggegevens beschermd zijn.
Normenkader informatiebeveiliging en privacy: praktische kaders voor schoolbesturen
Het Normenkader Informatiebeveiliging en Privacy voor het funderend onderwijs (IBP FO) biedt een heldere, onderwijs-specifieke standaard. Het bestaat uit 69 normen voor informatiebeveiliging en 25 normen voor privacy. Per norm zijn volwassenheidsniveaus uitgewerkt; niveau 3 is het streefniveau waarop maatregelen zijn gedocumenteerd en consistent toegepast, zodat de kans en impact van incidenten significant afnemen.
Dit normenkader is ontwikkeld in samenwerking met het onderwijsveld (OCW, Kennisnet, SIVON, PO-Raad, VO-raad) en sluit aan op de dagelijkse realiteit van scholen. Elke norm bevat een beschrijving, motivatie, maatregelen per niveau en verwijzingen naar relevante wet- en regelgeving. Daarmee wordt het geen checklist, maar een groeipad naar aantoonbare veiligheid.
Tussenstappen en toezicht: 2027 als ijkpunt, 2030 als verplicht einddoel
Naast de eindstreep in 2030 is er een concreet tussenmoment: in 2027 moet elk schoolbestuur weten waar het staat ten opzichte van het normenkader en een plan hebben om aan alle normen te voldoen. Dat plan en de voortgang worden onderdeel van de reguliere verantwoording; scholen rapporteren sinds verslagjaar 2024 in het jaarverslag over IBP en de Inspectie kan het gesprek aangaan en – wanneer nodig – op termijn interveniëren.
Waarom dit nu urgent is: toenemende dreiging en echte impact op het lesgeven
De dreiging is niet theoretisch aldus de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. In de afgelopen jaren nam het aantal incidenten in het onderwijs toe, met verstoringen van lessen, datalekken en financiële schade tot gevolg. Aanvallen worden eenvoudiger uit te voeren en lastiger te herkennen. Digitale veiligheid is daarmee een randvoorwaarde voor onderwijscontinuïteit – net zo basaal als een veilig schoolgebouw.
Van beleid naar praktijk: zo brengt u het Normenkader in beweging zonder de organisatie te overbelasten
Begin met het vaststellen van uw startsituatie: welke normen haalt u al op niveau 3, welke nog niet, en welke risico’s zijn het grootst? Het Groeipad bij het Normenkader helpt om gefaseerd en passend bij uw capaciteit te professionaliseren, van inrichten en ontwikkelen naar verfijnen en optimaliseren. Zo is de weg naar 2030 behapbaar en aantoonbaar.
Veranker vervolgens verantwoordelijkheden: bestuur en intern toezicht borgen beleid en middelen; schoolleiding organiseert procedures voor incidentrespons, bewustwording en leveranciersmanagement; ICT (of uw partner) borgt configuratie, patching, logging en monitoring. Houd rekening met ketenafspraken: veilige gegevensuitwisseling met leveranciers en duidelijke exit- en storingsscenario’s horen bij het streefniveau.
Slim investeren: ondersteuning, middelen en sectorinitiatieven benutten
OCW verlengt het programma Digitaal Veilig Onderwijs (DVO) tot en met 2029, met structurele ondersteuning voor achterblijvers, regionale samenwerking en periodieke monitoring. Daarnaast loopt de subsidie voor de dienst Veilig Internet door tot medio 2030. Deze voorzieningen zijn bedoeld om de drempel naar volwassenheidsniveau 3 daadwerkelijk te slechten. Zet ze gericht in voor gezamenlijke inkoop, tijdelijke expertise en versnelling van technisch fundament en procesinrichting.
Wat betekent “voldoen in 2030” concreet voor uw school?
Voldoen betekent dat uw organisatie op alle relevante IBP-normen minimaal volwassenheidsniveau 3 bereikt: beleid en maatregelen liggen vast, worden consequent uitgevoerd en gemonitord, en leiden aantoonbaar tot risicoreductie.
Denk aan aantoonbare incidentprocessen, structurele awareness, gecontroleerde toegang en configuratiebeheer, logging en respons, privacy-by-design, en leveranciersafspraken die aansluiten op onderwijs-specifieke risico’s. Het resultaat is niet alleen compliance, maar vooral robuuste onderwijscontinuïteit.
Lees meer voor onderwijsinstellingen: netwerkbasis en continue monitoring
Sterke digitale veiligheid begint bij een betrouwbaar, goed ontworpen netwerk dat schaalbaar en veilig is, afgestemd op onderwijsrealiteit (veel devices, piekbelasting, gasttoegang). Lees hoe u dat fundament inricht in Wi-Fi in het onderwijs: een infrastructurele uitdaging.
Voor continu zicht op dreigingen en snelle respons zonder eigen 24/7-team kan Security Operations Center as a Service (SOCaaS) voor onderwijs uitkomst bieden. Deze aanpak helpt bovendien bij aantoonbare verantwoording en volwassenheidsniveaus in het Normenkader.
Richting 2030 met focus op aantoonbare weerbaarheid
De route is helder en de tijdlijn concreet: nulmeten, plan in 2027, voldoen in 2030. Met het Normenkader IBP FO heeft het onderwijs een praktisch groeipad, ondersteund door sectorinitiatieven en toezicht dat stimuleert én – waar nodig – ingrijpt. Wie nu investeert in processen, mensen en techniek, verkleint vandaag de risico’s en voorkomt dat 2030 een sprint wordt.
Direct link naar de kamerbrief https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2025/11/05/kamerbrief-digitale-veiligheid-funderend-onderwijs
Meer over het Normenkader leest u op https://normenkaderibp.kennisnet.nl/
