Cybersecurity werd lange tijd gedefinieerd door digitale grenzen zoals firewalls en beveiligde eindpunten. Maar tegenwoordig is een kwetsbare element in een organisatie niet alleen een server of applicatie, maar ook een persoon.
Nu werkprocessen zich uitbreiden via smartphones, berichtendiensten en clouds, is de traditionele beveiligingsgrens verdwenen. Aanvallers hebben hun focus verlegd van technische kwetsbaarheden naar het manipuleren van menselijk gedrag, waarbij ze vertrouwen, urgentie en context als wapens inzetten.
Het nieuwe slagveld is niet puur technisch. Het is ook psychologisch.
Een nieuw tijdperk van deceptie
Kwaadwillenden hebben de neiging om de zwakste schakel in de keten uit te buiten, en vandaag is dat veelal het menselijke element. Mensen zijn een primair doelwit geworden in het evoluerende dreigingslandschap. De opkomst van generatieve AI heeft de inzet drastisch verhoogd. Cybercriminelen gebruiken AI om gepersonaliseerde phishing-berichten te maken, telefoongesprekken na te bootsen en zelfs deepfake-video’s te creëren waarmee ze werknemers misleiden.
Bij recente datalekken bij grote hotelketens braken aanvallers niet binnen via firewalls, ze logden in met gestolen inloggegevens verkregen via mobiele phishing. De imitatie van een vertrouwde collega kan het oordeelsvermogen kortsluiten, vooral wanneer het bericht kort, eenvoudig en urgent is.
Terwijl bedrijfsbeveiliging zich richt op desktops en e-mail, blijven mobiele apparaten onderbeveiligd. Anders dan bij e-mail bieden SMS en berichtendiensten geen aanwijzingen over afzenders. Gebruikers moeten vaak snel beslissen of ze een bericht vertrouwen, alleen gebaseerd op toon en timing.
Uw mobieltje, de nieuwe frontlinie
Moderne cyberaanvallen richten zich steeds meer op mobiele telefoons. Daar ontvangen mensen vervalste oproepen en urgente berichten die actie vereisen. De uitdaging wordt versterkt doordat mobiele apparaten de grens tussen werk en privé vervagen en buiten de bedrijfsbeveiliging opereren.
De mogelijkheid bestaat om te investeren in training om werknemers te helpen cyberdreigingen te identificeren, maar dit is niet genoeg tegen geavanceerde aanvallen. Een aanvaller die telefoonnummerspoofing gebruikt is bijzonder moeilijk tegen te trainen.
Cybercriminelen kunnen nu stemmen klonen met enkele seconden audiomateriaal en synthetische video’s in realtime genereren. Met diensten die telefoonnummers kunnen vervalsen of schrijfstijlen nabootsen, is een overtuigend bericht vaak voldoende om actie uit te lokken.
Acceptatie van de gebruikersfout
De uitdrukking “de gebruiker is de zwakste schakel” is lang een cybersecurity-cliché geweest. Maar in een wereld waarin zelfs professionals moeite hebben om deepfakes te detecteren, is het onverstandig om de gebruiker de schuld te geven. Mensen zullen fouten maken. Beveiligingssystemen die perfectie van het personeel verwachten zijn gedoemd te mislukken. In plaats daarvan moet beveiliging zich aanpassen aan menselijk gedrag, niet het bestraffen.
Dit vereist een verschuiving van reactieve detectie naar proactieve verdediging met AI als fundamenteel onderdeel van mensgerichte bescherming. Beveiligingstools moeten met context werken, begrijpen wat normaal is voor elke gebruiker en misleidende berichten blokkeren voordat ze een ontvanger bereiken.
Versterk de menselijke firewall
Bewustwording van cybersecurity is cruciaal geworden naast technische oplossingen. Organisaties moeten investeren in doorlopende trainingen die verder gaan dan jaarlijkse compliance-oefeningen.
Realistische simulaties van moderne aanvalstechnieken zoals smishing en vishing bereiden medewerkers beter voor op werkelijke dreigingen. Korte, frequente leermomenten zijn effectiever dan lange, jaarlijkse trainingen en helpen bij het integreren van veiligheidsdenken in dagelijkse werkroutines.
Positieve bekrachtiging levert betere resultaten dan ‘naming and shaming’.
Het belonen van medewerkers die verdachte activiteiten melden bevordert een positieve veiligheidscultuur. Duidelijke rapportageprocessen zijn essentieel—medewerkers moeten precies weten hoe ze verdachte activiteiten kunnen melden via eenvoudig te gebruiken tools.
Leiderschapsbetrokkenheid is cruciaal voor het succes van cybersecurity initiatieven. Wanneer leiders het belang van beveiliging onderstrepen, wordt cybersecurity een gedeelde verantwoordelijkheid, niet slechts een IT-probleem. Een sterke veiligheidscultuur moedigt open communicatie aan en helpt bij het vroegtijdig identificeren van dreigingen.
Een ‘humane’ strategie
De toekomst van cybersecurity ligt in een benadering die zowel technologie als menselijke factoren erkent. Door AI-gestuurde bescherming te combineren met bewustwordingsprogramma’s kunnen organisaties een robuustere verdediging opbouwen tegen geavanceerde aanvallen.
Onthoud: de meest geavanceerde firewall kan worden omzeild door één misleidend tekstbericht. Door te investeren in zowel technische als menselijke aspecten, bouwen organisaties een sterkere verdediging tegen de psychologische tactieken van het moderne dreigingslandschap.
