De productievloer draait op continuïteit. Elke seconde uitval raakt OEE, levertijden en marges. Tegelijkertijd groeit de druk om externe onderhoudspartners, mobiele engineers en IIoT-oplossingen veilig toegang te geven tot MES, SCADA en machines. Secure Access Service Edge (SASE) brengt toegang, inspectie en segmentatie samen in één cloudgedreven architectuur, zodat fabrieksprocessen en deterministische verkeersstromen niet worden verstoord en beleid centraal beheersbaar blijft.
Waarom SASE en Zero Trust essentieel zijn tegen ketenrisico’s in fabrieksomgevingen
OT-omgevingen zijn vaak heterogeen en levensduurgericht. Legacy-PLC’s, vendor-specifieke protocollen en lange patchcycli vergroten de kans op misbruik van externe verbindingen en laterale beweging. SASE verschuift toegangsbeslissingen van het netwerk naar de identiteit van mens, machine en workload. Het resultaat is least-privilege per applicatie, consistente beoordeling op context, posture en gedrag en geen noodzaak meer om verkeer onnodig door het datacenter te leiden.
SASE uitgelegd voor productielocaties: ZTNA, SWG, CASB en SD-WAN toegepast op OT
SASE bundelt Zero Trust Network Access (ZTNA) voor applicatiegerichte toegang, een Secure Web Gateway (SWG) voor veilig internetverkeer, Cloud Access Security Broker (CASB) voor zicht op SaaS-datastromen en SD-WAN voor optimale connectiviteit tussen plants, kantoren en cloud. In de fabriek betekent dit dat een onderhoudsmonteur niet langer een volledig productienetwerk bereikt via VPN, maar uitsluitend de specifieke HMI of onderhouds-API van één lijn en alleen zolang het change-window openstaat. SD-WAN kiest het beste pad voor latency-gevoelige workloads zoals machine-vision, terwijl beleid en logging centraal blijven.
Kiezen tussen SSE en volledige SASE: gefaseerd migreren met behoud van uptime
Veel organisaties beginnen met Security Service Edge (SSE)—de security-diensten van SASE zonder directe SD-WAN-vervanging. Dat is pragmatisch wanneer het WAN onder strikte SLA’s valt of wanneer eerst remote toegang, webbeveiliging en cloud-zicht op orde moeten zijn. Het groeipad wordt al in de startfase vastgelegd: kies SSE-diensten die later naadloos integreren met SD-WAN, zodat deterministische OT-stromen, backhaul-kosten en edge-inspectie kunnen worden geoptimaliseerd zonder herontwerp. Wie rekening moet houden met datalokaliteit en sectorregulering vindt extra context in ons artikel Sovereign SASE; hybride oplossing gemaakt voor data-soevereiniteit.
Praktisch stappenplan voor SASE in plants met strikte change-windows
Het modelleren van toegang start per rol en per taak: operators, lijnengineers, externe onderhoudspartners en leveranciers van specifieke machines. Applicaties worden gedefinieerd als objecten in plaats van netwerken of IP-ranges, met duidelijke tijdsvensters voor changes. Per productielijn wordt vastgelegd welke protocollen niet diep gedecrypt of gemanipuleerd mogen worden. Een eerste pilot in één plant met een beperkt aantal applicaties sluit aan op het onderhoudsproces; prestaties en procesimpact worden parallel gemeten. Opschaling verloopt per lijn of per site, telkens met een expliciet OT-change-window en een helder rollback-pad.
Identiteit en device-posture als basis voor taakgerichte toegang in de fabriek
Zonder betrouwbare identiteiten is Zero Trust niet auditbaar. De identity-provider wordt gekoppeld aan ZTNA, multifactor is verplicht en device-compliance is voorwaarde voor toegang tot productiekritische systemen. Contextsignalen—zoals locatie, tijd, risicoscore en rol—sturen dynamisch toekenning of blokkering van toegang. Service-identiteiten voor machine-to-machine-verkeer voorkomen afhankelijkheid van technische user-accounts, zodat datacollectie en historizer-processen beheersbaar en herleidbaar blijven.
Latency en prestaties voor MES, SCADA en machine-vision: snel én veilig
Beveiliging mag geen ruis veroorzaken in deterministische OT-stromen. Inspectiepunten en Points of Presence worden daarom dicht bij plants gekozen en verkeer voor latency-kritische applicaties krijgt SD-WAN-preferenties. Metingen richten zich op time-to-app, jitter en fouten per lijn en applicatie. TLS-inspectie wordt selectief en protocolbewust toegepast; waar decryptie niet wenselijk is, compenseren identiteits- en contextbeleid aan de rand en strikte segmentatie tussen cellen en zones.
Veelgemaakte fouten bij SASE voor OT/ICS en hoe die te voorkomen
Een valkuil is ZTNA inzetten als ‘nieuwe VPN’ en toch brede netwerksegmenten openzetten voor vendors of integrators. Een tweede is uitzonderingsbeleid laten groeien zonder governance, waardoor audits complex worden. Ook het standaard afdwingen van diepe inspectie op latency-gevoelige OT-stromen leidt tot performanceproblemen. De oplossing is bewuste padkeuze, duidelijke documentatie per lijn en periodieke herziening van risico-acceptaties gekoppeld aan operatie en onderhoud.
Integratie met SOC, SIEM en OT-incidentrespons conform IEC 62443
SASE-telemetrie krijgt waarde als die landt in bestaande processen. ZTNA- en SWG-events worden naar het SIEM gestuurd, aangevuld met OT-specifieke detectieregels zoals ongeoorloofde vendor-sessies buiten onderhoudsvensters of spontane privilege-escalatie. Playbooks volgen principes uit IEC 62443, zodat containment en herstel rekening houden met veiligheid, kwaliteitscontroles en lopende productieruns.
Startpunt dat snel risico verlaagt: ZTNA voor remote onderhoud en leveranciers
De snelste risicoreductie zit in het moderniseren van externe toegang. ZTNA fungeert als poortwachter voor leveranciers met tijdgebonden, taakgebonden en device-gebonden toegang tot precies die HMI’s, onderhouds-API’s of engineeringstations die nodig zijn. Sessies worden opgenomen en geaudit voor forensische herleidbaarheid en training. Wie de architectuurprincipes wil aanscherpen, kan meer info vinden in Zero Trust Architectuur (ZTA): hoeksteen van moderne cybersecurity.
Overzichtstabel: SASE-maatregelen gekoppeld aan OT-use-cases en KPI’s
| OT-use-case | SASE-maatregel | Operationele verandering | KPI om te bewaken |
|---|---|---|---|
| Extern onderhoud op lijn of machine | ZTNA met taak- en tijdsgebonden toegang | Geen brede VPN; alleen doelapplicatie bereikbaar | Succesratio changes, MTTR, audittrail-volledigheid |
| Kwaliteitscamera’s en vision-analyse | SD-WAN met preferenties en lokale uitbraak | Lagere latency en minder backhaul | Jitter, pakketverlies, time-to-app |
| SaaS voor engineering en documentatie | SWG + CASB met DLP-beleid | Zicht op datastromen en shadow IT | DLP-hits per rol, policy-overtredingen |
| Plant-naar-cloud data voor analytics | Identiteits-gebaseerde service-accounts | Geen hard-gecodeerde technische users | Sleutelrotatie, mislukte authenticaties |
| Leveranciers met tijdelijke toegang | Just-in-time provisioning via IdP | Start/stop-toegang met opname en logging | Ongeautoriseerde pogingen, sessieduur buiten vensters |
Snel naar een veerkrachtige, meetbare en auditbare toegangsbeveiliging
SASE biedt regie over toegang en inspectie zonder de continuïteit van productieprocessen te verstoren. Door identiteit centraal te zetten, gefaseerd te migreren en OT-specifieke uitzonderingen expliciet te maken, daalt het aanvalsoppervlak terwijl zichtbaarheid en auditbaarheid toenemen.
Begin bij remote onderhoud en leveranciers-toegang met ZTNA, meet de impact op prestaties en veiligheid en schaal vervolgens door naar web- en cloudverkeer en, waar passend, SD-WAN. Zo ontstaat stap voor stap een toekomstbestendige beveiligingsarchitectuur die even solide werkt in de fabriekshal als in de cloud.
