Nieuwe technologieën worden vaak gepresenteerd als dé sleutel tot het oplossen van capaciteits- en kwaliteitsvraagstukken in de zorg. Een recente publicatie van het programma Arbeidsmarkt Zorg en Welzijn (AZW), gebaseerd op onderzoek door Newcom in opdracht van AZW, laat echter zien dat één factor doorslaggevend is voor succes: de mens.
Technologie levert alleen aantoonbare waarde op als zij de praktijk ondersteunt in plaats van deze te vervangen. Digitale dossiers, slimme sensoren, spraakherkenning, dashboards en AI verbeteren werkprocessen wanneer ze betrouwbaar zijn, logisch in het werkritme passen en informatie zichtbaar bundelen. In dat geval dalen registratielast en storingen, groeit de rust op de werkvloer en komt er tijd vrij voor direct cliëntcontact. Waar toepassingen haperen, systemen niet koppelen of implementaties gehaast verlopen, nemen foutenrisico, frustratie en werkdruk toe.
Managers zien het meeste effect wanneer ze sturen op drie samenhangende randvoorwaarden: integratie van systemen en processen, voorspelbare betrouwbaarheid (weinig ruis en uitval) en mensgerichte adoptie met oefentijd en nazorg. Dit geldt in ziekenhuizen en UMC’s voor overdracht en dossiervoering, in langdurige zorg en gehandicaptenzorg voor ruisarme alarmering en sensortechnologie, en in wijkzorg en jeugdzorg voor spraakgestuurde verslaglegging die de werk-privébalans direct ontlast.
Wat dit vraagt van sturing, capaciteit en kwaliteit
Technologie beïnvloedt capaciteit vooral via tijdsbesteding aan registratie, overdrachten en incidentafhandeling. Wanneer informatie op één plek samenkomt en dubbel registreren verdwijnt, dalen wachttijden en overdrachtsfouten. Betrouwbare alarmering en duidelijke triage verlagen mentale belasting en incidentdruk. Het managementrendement zit dus minder in “meer tools” en meer in het gezond maken van de informatieketen en in adoptie die rekening houdt met verschillen in digitale vaardigheden binnen teams.
Implementatie die werkdruk echt verlaagt
De doorslaggevende factor is de manier van invoeren. Teams die vroeg worden betrokken, oefenen in realistische werksituaties en langdurig ondersteuning krijgen, rapporteren minder digitale stress en houden nieuwe werkwijzen vast. Essentieel zijn duidelijke proceseigenaarschap, een heldere “één bron van waarheid” voor data, en afspraken over lifecycle en support die niet stoppen na de eerste weken. Schermtijd wordt bewust begrensd in contactmomenten, zodat technologie het menselijk gesprek ondersteunt in plaats van verdringt.
AI en nieuwe toepassingen: potentieel met voorwaarden
AI voor beeld- en spraakanalyse levert tijdwinst en soms persoonlijkere verslaglegging. Tegelijk vragen medewerkers om transparantie over dataopslag, toegang en werking. Managers borgen daarom dataminimalisatie, goedkeuring van verwerkingslocaties, en begrijpelijke uitleg waar AI beslisinformatie levert. Leren en experimenteren gebeurt veilig en gecontroleerd, met concrete doelen per use case en evaluaties op registratielast, foutenreductie en ervaren werkdruk.
Meetplan en KPI’s die ertoe doen
Stuur op indicatoren die direct raken aan de belofte van technologie. Meet vóór en na invoering de verhouding registratietijd versus cliëntcontact, het aantal dubbele registraties, storingsfrequentie en -duur, doorlooptijden van overdrachten, en de ervaren werkdruk en werkplezier met korte pulses. Combineer dat met kwaliteitsuitkomsten zoals incidentmeldingen door alarmeringsruis of overdrachtsfouten. Maak deze inzichten zichtbaar in één managementdashboard en koppel ze aan expliciete beslismomenten: opschalen, bijsturen of stoppen.
Voor zorgmanagers en bestuurders
De belangrijkste boodschap is consistent: technologie verlaagt werkdruk en verhoogt werkplezier als implementatie mensgericht is, systemen samenwerken en de uitrol het werktempo respecteert. Richt investeringen en governance daarom op integratie, betrouwbaarheid en adoptie, niet op losse features. Maak IT en zorgproces samen verantwoordelijk voor meetbare resultaten in tijdwinst, kwaliteit en medewerkerstevredenheid.
Voor diegene die geïnteresseerd zijn in een aantal praktijk cases uit de zorg, lees dan ons artikel op Zorg en ICT; onze ervaringen uit de praktijk.
Onderzoek is te downloaden onderaan de pagina op https://www.azwinfo.nl/longread/technologie-in-zorg-en-welzijn-van-hindernis-naar-hulp/
